نکات مهم انتخاب انواع فن کویل

فن کویل کوچکترین جزء سیستم تهویه مطبوع می باشد و در واقع یک مبدل تبدیل انرژی از آب به هوا است و حداقل اجزای تشکیل دهنده آن شامل کویل و فن دمنده هوا می باشد.
فن کویل ها دارای انواع مختلفی از نظر محل نصب، شکل ظاهری و نوع کاربری می باشند و در انواع سقفی، دیواری، زمینی، کاستی و کانالی تولید و عرضه می شوند.
فن کویل های ساده معمولا تک کویل یا دو لوله ای می باشند و به طور همزمان قابلیت تغییر وضعیت از حالت سرما به گرما را ندارند (مگر در حالتی با نصب شیرهای برقی چهار راهه).

فن کویل ها با عبور هوا از میان کویل مسی حاوی آب سرد در تابستان و کویل حاوی آبگرم
در زمستان وظیفه ی تامین هوای خنک و هوای گرم در فصول مختلف سال را به عهده دارند.
به طور معمول استفاده از فن کویل، عمدتا در مواردی که بخواهیم درجه حرارت هر فضا بطور جداگانه کنترل شود و همچنین از انتقال و جابجایی هوا و آلودگی بین فضاهای مختلف جلوگیری به عمل آید، گزینه مناسبی است.
فن کویل های زمینی معمولا با ظرفیت هوادهی ۲۰۰ الی ۱۲۰۰ فوت مکعب در دقیقه (CFM)
تولید و عرضه می شوند که هوا را به صورت بالازن یا روبروزن منتشر می نمایند.
فن کویل های سقفی نیز که معمولا با مدل های کابین دار و بدون کابین ارائه می شوند، دارای ظرفیت هوادهی ۲۰۰ تا ۱۲۰۰ فوت مکعب در دقیقه (CFM) هستند و در بالای سقف کاذب (معمولا در ورودی هر اتاق) نصب می گردند

همچنین فن کویل های کاستی نیز نوعی از فن کویل های سقفی هستند که قسمت کویل آنها در بالای سقف کاذب نصب می شوند و کنترل سرعت دور و دمای آنها علاوه برترموستات اتاقی، توسط ریموت کنترل نیز قابل انجام است.
فن کویل کاستی از نظر نحوه هوادهی، خود دارای انواع یک طرفه و چهار طرفه و از نظر لوله های متصل نیز دارای انواع دو لوله ای و چهار لوله ای می باشد.

فن کویل های دیواری نیز که مدتی است عرضه شده اند و مورد توجه سازندگان پروژه های ساختمانی قرار گرفته اند، روی دیوار نصب می گردند.

فن کویل های کانالی در ظرفیت های ۶۰۰ الی ۲۰۰۰ فوت مکعب در دقیقه (CFM) و در دو نوع افقی و ایستاده ساخته می شوند که لازم است قبل از استعلام قیمت یا سفارش ساخت، افقی یا ایستاده بودن فن کویل کانالی مورد نیاز را تعیین فرمایید.

پارامترهای مهم در انتخاب فن کویل عبارتند از:

۱٫ نوع: فن کویل ها دارای انواع مختلفی مانند فن کویل زمینی، روبروزن، شیبدار، توکار، فن کویل سقفی، کاستی، کاستی چهار طرفه، فن کویل دیواری (مانند پنل اسپلیت)، فن کویل کانالی و … می باشند که بر حسب مورد و نوع کاربری توسط کارشناسان انتخاب می گردند.

۲٫ ظرفیت: اولین عامل در انتخاب فن کویل، مناسب بودن ظرفیت سرمایش و گرمایش آن می باشد. در هنگام محاسبه ظرفیت فن کویل که بر مبنای میزان بار برودتی کل (محسوس و نهان تبخیر) هر فضا تعیین می گردد، همواره سعی نمایید که ظرفیت فن کویل را در دور متوسط مبنای محاسبه قرار دهید. جدول زیر نحوه انتخاب ظرفیت تقریبی مناسب فن کویل برای نصب در ساختمان های مسکونی و در محیط های معتدل آب و هوایی مانند تهران را نشان می دهد. (ظرفیت فن کویل را معمولاً بر حسب CFM نمایش می دهند که نشان دهنده حجم فوت مکعب هوادهی فن کویل در دقیقه می باشد).

۳٫ ظرفیت فن کویل مورد نیاز برای هر یک از متراژهای ارائه شده جدول ذیل به صورت تقریبی بر اساس شرایط دمای طرح داخل و در دور حد اکثر فن در نظر گرفته شده است و در دور متوسط ضریب تصحیح حجم هوادهی فن کویل ها نسبت به دور تند حدود ۰٫۸ و در مورد قدرت سرمایش و گرمایش تقریباً حدود ۰٫۸۵ می باشد.

۴٫ ابعاد: فن کویل انتخابی باید از نظر ابعاد نیز در محل مورد نظر قابل نصب باشد. موضوع ابعاد به خصوص در مورد فن کویل های سقفی و فن کویل کای از اهمیت ویژه ای برخوردار است. (توجه: قبل از سفارش همه ابعاد را مجدداً بررسی نمائید).

۵٫ کویل: کویل در واقع همان محل عبور سیال سرد یا گرم می باشد و معمولاً از جنس لوله های مسی با فین های آلومینیومی تولید می شود.
آرایش نحوه قرار گرفتن لوله ها و تعداد ردیف لوله ها پوشش های حفاظتی روی فین ها (بلو فین گلد فین)، جنس لوله ها، تعداد فین ها در واحد طول و شکل موجی آن ها وجه تمایز کویل ها در برندهای مختلف سازنده فن کویل می باشد.
معمولاً در قسمت کویل فن کویل ها از لوله مسی سایز ۳/۸ اینچ سه ردیفه استفاده می شود، اما چنانچه از کویل دو ردیفه ولی با قطر ½ اینچ استفاده شود، علاوه بر افزایش راندمان حرارت دهی فن کویل، کاهش افت فشار جریان سیال ناقل را نیز به همراه خواهد داشت. در بعضی موارد برای ایجاد امکان تامین همزمان هوای سرد و هوای گرم در شبانه روز و یا فضاهای مختلف یک ساختمان لوکس، از فن کویل هایی که دارای دو کویل مجزا می باشند ( یک کویل جهت جریان ثابت آب سرد چیلر و همچنین کویل دیگری جهت تامین جریان همیشگی آب گرم دیگ)، استفاده می شود. به این نوع فن کویل ها، اصطلاحاً فن کویل چهار لوله ای می گویند.

۶٫ بدنه: بهتر است بدنه فن کویل یکپارچه باشد تا در طول زمان باعث ایجاد لرزش و صدا بین بخش های مختلف بدنه نشود.

۷٫ موتور: الکتروموتور در انواع سه دور و حداکثر ۸ دور روی فن کویل ها قابل نصب می باشد. همچنین ممکن است به صورت یکپارچه و یا قابل تعمیر ساخته شوند انواع مختلفی هم در خصوص بوش شفت و یا بلبرینگ دارند که در کارایی درازمدت و سطح صدا تاثیر گذار است. لازم است موتور به کار رفته در فن کویل از نوع چند دور و کم صدا (Low noise) و با بلبرینگ های بسیار مطمئن باشد تا صدای کارکرد مجموعه الکتروموتور و فن نصب شده روی آن کمتر از ۳۵ دسی بل باشد.

۸٫ فن: جابجایی هوا از روی کویل و حرکت هوا وظیفه فن هوادهی در فن کویل ها می باشد. در سازنده های مختلف با توجه به سطح صدای تولیدی مختلف و تامین فشار مورد نیاز هوا برای عبور از روی کویل دریچه فن کویل یا کانال، طراحی های مختلفی در فن های مورد استفاده در انواع فن کویل ها وجود دارد و معمولاً در ساخت این فن ها از جنس فلز یا نوعی پلاستیک برای تولید آن استفاده می‌شود که هر کدام مزایا و معایب خاص خود را دارند که با توجه به نوع کاربرد فن کویل انتخاب خواهند شد.
فن ها معمولاً در انواع کم فشار(۳۰پاسکال) و نوع پرفشار(۱۲۰پاسکال) جهت فن کویل های کانالی تولید می‌شوند و توان فن توسط الکتروموتور تولید شده که خود الکتروموتور دارای تنوع زیادی هستند.
بهتر است فن سانتریفیوژ مورد استفاده در فن کویل ها برای حفظ بالانس دینامیکی در طول دوره طولانی بهره برداری از نوع فلزی باشد که در این صورت حجم هوادهی مورد نیاز فن کویل را نیز به طور کامل تری تامین می نماید. اما چنانچه این فن از جنس مواد پلی آمید مرغوب باشد، قیمت فن کویل ارزان تر تمام خواهد شد. استفاده از فن های غیر فلزی برای مناطقی که دارای زمستان های سرد بوده و دمای آب سیستم حرارت مرکزی آنها در زمستان حدود ۸۰ درجه سانتی گراد می باشد، توصیه نمی شود، چرا که در طولانی مدت این دما می تواند باعث تغییر شکل فن غیر فلزی در مجاورت کویل آب گرم گردد.

۹٫ فشار کار: با توجه به اینکه در ساختمان های بلندتر از ۱۵ طبقه فشار آب درون کویل بیش از ۶ بار خواهد بود هنگام انتخاب فن کویل به موضوع مهم فشار آب درون کویل برای برج های بلند مرتبه نیز توجه فرمایید.

۱۰٫ زیبائی: زیبائی فن کویل خصوصاً فن کویل زمینی که عملاً یکی از اجزاء داخلی ساختمان شما محسوب می شود نیز در انتخاب فن کویل مورد توجه قرار گیرد.

۱۱٫ کنترل: زمان استارت، تغییر دور یا قطع عملکرد الکتروموتور فن هوادهی در فن کویل ها هم به صورت دستی و هم بصورت اتوماتیک قابل انجام است. ولی بهترین روش، خصوصا برای فن کویل های سقفی، دیواری و کاستی، استفاده از ترموستات اتوماتیک دو فصل سه دور و استفاده از شیر سه راهه برقی می باشد.

نکات فنی اجرای فن کویل

۱٫ برای محاسبه دبی آب سرد مورد نیاز سرمایش فن کویل ها باید مقدار بارکل سرمایی بر مبنای (BTU/h) هر یک از فضاهای ساختمان را بر عدد ۵۰۰۰ تقسیم نمود. (یا تقسیم کیلو کالری در ساعت بر عدد ۱۲۵۰) به این ترتیب معمولا قطر لوله های رفت و برگشت آب سرد و گرم به کویل فن کویل های cfm 200 سایز ½ اینچ و برای فن کویل های ۳۰۰ و ۴۰۰ cfm سایز ¾ اینچ و برای فن کویل های ۶۰۰ و ۸۰۰ و ۱۰۰۰ cfm سایز ۱ اینچ و برای فن کویل های ۱۲۰۰ و کانالی های تا ۱۸۰۰ , ¼ ۱ اینچ در نظرگرفته می شود.

۲٫ نصب فلوسوئیچ در مسیر آب خروجی اواپراتور (Child Water) به سمت کویل آب سرد تجهیزات تهویه مطبوع (مانند فن کویل ها و هواسازها ) به منظور فرمان Stop به چیلر در زمان خاموش شدن پمپ های سیرکولاتور مدار سرمایش الزامی است.

۳٫ با توجه به توانایی بیشتر گرمادهی فن کویل ها نسبت به انواع رادیاتورها در سایز مشابه، در ساختمان های قدیمی نصب فن کویل بجای رادیاتور (فقط برای گرمایش) در صورتی امکان پذیر است که لوله های مربوطه از کف واحد (نه از دیوار پشت دستگاه) خارج شده باشند.

۴٫ با توجه به اهمیت بالانس فن هوادهی در عملکرد فن کویل ها و ارتباط مستقیم آن با طول عمر بلبرینگ موتور، به منظور تداوم بالانس دینامیکی فن هوادهی دستگاه، نسبت به نصب کاملاً افقی و تراز شده انواع فن کویل ها در محل نصب خود نهایت دقت را مبذول فرمائید.

۵٫ با توجه به موضوع مهم سرویس و نگهداری در تجهیزات تهویه مطبوع، نصب شیر قطع و وصل جریان آب ورودی و خروجی از کویل فن کویل ها همراه با مهره ماسوره مربوطه (هم سایز با قطر لوله انشعابی) ضروری است.

۶٫ به منظور جمع آوری آب حاصل از تقطیر رطوبت هوا روی کویل فن کویل ها در فصل تابستان، نصب لوله ½ اینچ درین از سینی زیرکویل تا محل تخلیه این آبها برای هر فن کویل الزامی است.