گروه تهویه مطبوع تتا | مشاوره، طراحی، اجرا و فروش تاسیسات ساختمان
a.shemshadi137048 
صنعت ساختمان سازی:
صنعت ساختمان سازی از زمان های قدیم به عنوان یک صنعت سنتی و با بهره وری کم شناخته شده است.
ساختمان یا بنا سازه ای است که برای سکونت و به عنوان سرپناه یا برای کار ساخته می شودکه محیط را به دو بخش درون و بیرون تقسیم می کند.
در معنای کلی هر سازه ای را می توان ساختمان نامید.
منظور از ساختمان، بناهای ساخته شده با مصالح بنایی همچون سیمان، آجر، گچ، آهن و… می باشد.
برخی از ساختمان ها را از نظر بلندی که دارند طبقه بندی می کنند
مثلا به ساختمان هایی که بلندی آنها از اندازه مشخصی بیشتر باشد، ساختمان بلند مرتبه می گویند.
جالب است بدانید طبق مصوبه سال ۱۳۷۷ شورای عالی شهرسازی و معماری در ایران در صنعت ساختمان سازی به ساختمان هایی که بالاتر از شش طبقه باشند ساختمان بلند مرتبه می گویند.
همچنین به ساختمان های بسیار بلند برج یا آسمان خراش گفته می شود.
و به ساختمان های بزرگ با ارزش قدیمی بیشتر، عمارت می گویند.
صنعت ساختمان سازی – انواع ساختمان بر اساس اهمیت و نوع کاربرد
گروه ۱ (ساختمان با اهمیت خیلی زیاد): مراکز آتش نشانی، بیمارستان ها، مخابرات، نیروگاه ها، برج های مراقبت،تاسیسات آب رسانی، مراکز کمک رسانی، رادیو و تلویزیون، تاسیسات انتظامی و… .
- گروه ۲ (ساختمان با اهمیت زیاد): این ساختمان ها نیز به ۳ دسته تقسیم می شوند:
الف) آن دسته از ساختمان هایی که خرابی ناشی از آن موجب تلفات جانی و مالی زیادی می شود مثل فروشگاه های بزرگ، مدارس، سینماها و… .
ب) آن دسته از ساختمان هایی که باعث از دست رفتن ثروت ملی می شوند مثل مراکز نگهداری اسناد و مدارک ملی، موزه ها و…
ج) آن دسته از ساختمان هایی که موجب آتش سوزی و آلودگی محیط زیست می شوند مثل مراکز سوخت رسانی، پالایشگاه ها و… .
گروه ۳ (ساختمان های با اهمیت متوسط): این دسته شامل همه ساختمان های مشمول آیین نامه، به جز ساختمان های اعلام شده در سه گروه دیگر می باشد؛
هتل ها، پارکینگ های چند طبقه، کارگاه ها، ساختمان های صنعتی، ساختمان های مسکونی و اداری و تجاری و… .
گروه ۴ (ساختمان های با اهمیت کم): این گروه از ساختمان ها نیز شامل دو دسته می شود
که دسته اول مربوط به ساختمان هایی است که خسارت نسبتا کمی از خرابی آنها ایجاد می شود
مثل سالن های نگهداری دام و انبارهای کشاورزی.
دسته دوم هم ساختمان های موقتی هستند که بهره برداری از آنها کمتر از دو سال است.
انواع ساختمان در صنعت ساختمان سازی
- در معنای کلی هر سازه‌ای را می‌توان ساختمان نامید،
در اینجا منظور از ساختمان بناهای ساخته شده با مصالح بنایی می‌باشد.
اصولاً ساختمان را از لحاظ مصالح مصرفی و نوع کاربرد آن می‌توان به دو دسته تقسیم نمود.
انواع ساختمان از لحاظ سازه در صنعت ساختمان سازی
ساختمانهای بتنی
- ساختمانی است که برای اسکلت اصلی آن از بتن آرمه استفاده شده باشد.
- در این نوع ساختمان ، سقفها به وسیله تاوه های بتنی پوشیده میشود،
ساختمانهای خشتی و گلی
اسکلت اصلی این نوع ساختمان‌ها از خشت خام و گل می‌باشد و تعداد طبقات آن از یک طبقه تجاوز نمی‌کند
و در مقابل نیروهای جانبی همانند زلزله به هیچ وجه مقاومت نمی‌نمایند
ساختمانهای فلزی
- در این نوع ساختمان‌ها برای ساختن ستون‌ها و پل‌ها از پروفیل‌های فولادی استفاده میشود.
- در ایران معمولاً برای ساختن ستون‌ها از تیر آهن‌های دوبل یا بال پهن‌های تکی استفاده می‌نمایند.
- در این نوع ساختمان برای مقابله با زلزله از باد بندهای فلزی استفاده می شود.
ساختمانهای چوبی
- این نوع ساختمان‌ها در مناطقی که چوب با قیمت ارزان در دسترس است ساخته می‌شوند،مانند شهرهای جنوبی کشور اتریش، بعضی ایالت‌های کشور آمریکا و …
- ساختمانهای چوبی در ایران به علت کمبود منابع کمتر ساخته میشود.
ساختمانهای ترکیبی
ممکن است ساختمانی از دو یا چند نوع از انواع فوق ساخته شود مانند ساختمانهای فلزی-بتنی یا فلزی-آجری و …
اصطلاحات پرکاربرد صنعت ساختمان:
مواد مضاف بتنی: موادی هستند که خاصیت بتن تازه را تغییر می‌دهند.
U ناودانی: نوعی پروفیل که عمده مصرف آن در ساخت بادبند، پل‌ها و … استفاده میشود.
میلگرد: نوعی پروفیل با مقطع گرد و به صورت ساده و آجدار در کارهای بتنی مسلح و مهارها به کار میرود.
تسمه: با مقاطع مربع، مستطیل و برای ساخت درها، حفاظ‌ها و وصله‌ها در ساختمان به کار میرود.
چوب: که در قدیم برای نعل درگاه و ساخت درب و پنجره و حالا برای ساخت درها و ساخت قالب استفاده میشود.
تخته فلزی: در کارهای آرایشی بنا، ساخت در، مبل و صندوقه بتن به کار میرود.
پارکت : فرآیندی از چوب که برای فرش کف ساختمان استفاده میشود.
شیشه ایمنی: نوعی شیشه با حداقل ضخامت ۳۱ میلیمتر که هنگام شکستن خرد نمی‌شود.
شیشه: برای عبور نور و جلوگیری از هدر رفتن انرژی از ماده‌ای سیلیسی استفاده میشود.
بتانه: نوعی خمیر که عمده استفاده آن در شیشه است.
قیر: نوعی فرآورده نفتی که در عایق بندی ساختمان استفاده میشود.
اندود کاه گل: نوعی ملات برای عایق بندی ساختمان استفاده میشود.
سیمنت تایل: نوعی موزائیک که ملات آن با دقت ساخته شده و ویبره میشود.
رابیتس: نوعی توری به منظور نگه دارنده اندود در مقاطع با سطح نچسب و صیقلی است.
بتن سبک: نوعی بتن که در آن پودر آلومینیوم و پوکه اضافه شده به منظور عایق صوتی و غیر سازه ای استفاده میشود.
سیپورکس: آجرهای گچی که برای ساختن دیوار جداکننده یا سقف سبک به کار میرود.
پانل گچی: ملات گچی پیش ساخته برای جداسازی و عایق صوتی حرارتی استفاده میشود.
بتن الیافی: مخلوط بتن معمولی به اضافه الیاف فولادی که به طور یکنواخت در بتن پخش و باعث افزایش مقاومت فشاری بتن در نوع خود شده و در جاده سازی و محوطه سازی استفاده میشود.
عایق پتویی: عایقی از پشم سنگ، پشم شیشه و چوب پنبه در ضخامت ۳۱۱ میلیمتر برای عایق حرارتی استفاده میشود
بتن مگر: بتنی برای هم سطح کردن و تمیز کردن کف پی استفاده میشود و عیار آن ۳۵۱ کیلوگرم است.
شفته آهک: ملاتی از آهک، خاک و دانه‌های سنگی و آب در پی‌ها و کفسازی استفاده میشود.
کرسی چینی: چیدن چند رج آجر روی پی اختلاف ارتفاعی بین سطوح داخلی و خارجی بوجود می‌آورد که کرسی گویند.
چتایی: نوعی گونی که در عایق بندی به همراه قیر استفاده میشود.
ایزوگام: ورقهای قیر اندود که با لایه‌هایی از پشم شیشه یا الیاف مصنوعی همراه است.
بارسنگ: مقدار بیرون زدگی سطح نمای سنگ را نسبت به بر آن بار سنگ گویند.
گابیون: دیوارهایی که بصورت سنگی اجرا می‌شوند دور آنها تورهایی مهار میکنند تا مقاومت و یکنواختی بیشتری داشته باشد.
آجر سفال: خاک رس در قالب‌هایی سوراخ دار با حرکت در کوره برای جداکننده ساخته میشود.
گچ بتونه صنعتی: برای اتصال صفحات گچی پیش ساخته استفاده میشود.
نعل درگاه: تیر یک پارچه‌ای از بتن، چوب، آهن که در بالای درگاه نصب میشود.
پوتر بتنی: نعل درگاه بتنی همراه با میلگرد به شکل معینی ساخته میشود.
اُتکا: میلگردی که جهت تحمل نیروی برشی استفاده میشود.
چارچوب: قابی که در به آن لولا و بر روی آن باز و بسته میشود.
آستانه: پایین چارچوب که در بالتر از کف قرار میگیرد.
شمسه: قوطی‌های چهار ضلعی که پشت آن بوسیله گچ پر میشود.
رامپ: قدیمیترین و ساده‌ترین وسیله ارتباطی دو سطح غیر تراز.
آسانسور: وسیله ارتباطی بین طبقات در ساختمانهای بلند که به وسیله موتور حرکت می‌کند.
سرگیر: محلی در ورودی پارکینگ به ارتفاع حداکثر ۳۵۱ سانتیمتر.
کف پله: سطح فوقانی پله یعنی جایی که پا قرار میگیرد.
پیشانی پله: قطعه‌ای عمودی که میان دو کف پله متوالی قرار دارد.
گونه پله: سطح بغل پله را گونه می‌نامند.
عرض پله: فاصله بین گونه‌های پله را عرض پله میگویند.
پاگرد: محلی است که شخص پس از پیمودن یک ردیف پله بر آن قدم می‌گذارد.
دست انداز پله: نردهای که برای جلوگیری از سقوط و خطرات ناشی از آن استفاده میشود.
لب پله: پیش آمدگی کف پله از پیشانی لب پله نام دارد.
خط مسیر پله: خط نشان دهنده مسیر پله را خط مسیر پله گویند.
شمشیری پله: تیرآهن زیر پله را شمشیری گویند.
پله فرار: پل‌های که خارج ساختمان تعبیه میشود،تا هنگام بروز خطر از آن استفاده شود.
سقف: پوششی است برای جلوگیری از نفوذ عوامل طبیعی به داخل ساختمان.
پاکار: محل قرارگیری سقف روی دیوار در طاق ضربی را پاکار گویند.
طاق ضربی: اجرای سقف بین دو تیرآهن و قراردادن آجر با ضربه روی ملات گچ و خاک.
آبخور: فرو بردن آجر در آب به منظور گرفتن گرد و خاک آن.
کُرُم بندی: با ملات‌های مختلف نوارهایی به عرض ۳۱ سانتیمتر در یک راستا به فاصله معین ایجاد میکنند که با آن کُرُم گویند.
خرپا: مجموعه‌ای از میله‌های مستقیم که به طور مفصلی به هم متصل شده و شبکه‌های مثلثی را به وجود می‌آورند.
ایرانیت: ورقهای موج داری که از جنس سیمان که متداولترین پوشش سقف کارخانجات و انبارها است.
کرپی: وسیله اتصال ورقهای موجدار (ایرانیت) به لاپه‌ها را کرپی گویند.
سقف کاذب: به پوشش غیرباربر که زیر سقف اصلی قرار دارد.
شمع بندی (تنگ بستن): میله چوبی یا فلزی است که بر بدنه گود یا دیوار ساختمان مجاور قرار داده میشود به منظور جلوگیری از ریزش دیوارها یا خاک‌های بدنه به داخل گود میشود.
پِی: مجموعه بخش‌هایی از سازه و خاک در تماس با آن که انتقال بار بین سازه و زمین از طریق آن انجام می‌پذیرد.
ریشه در کُرسی چینی: عرض کرسی از هر طرف دیوار باربر، بین ۵ تا ۳۱ سانتیمتر بیشتر در نظر گرفته میشود تا توزیع وزن دیوار، در سطح بزرگتری از پی انجام شود.
یک رجی کردن: چیدن اولین رج دیوارها که این رج عامل تعیین کننده سایر رج‌های دیور است.
دیوار باربر: دیواری در ساختمان که وظیفه انتفال بار سقف را دارد.
دیوار غیر باربر: دیواری که به منظور جداسازی فضاها استفاده میشود.
پیوند: به انواع آرایش‌های شناخته شدهی آجرچینی دیوارها اطلاق میشود.
پیوند کله راسته: به آجرچینی که یک در میان بصورت کله و راسته چیده شود.
سنگ قلوه: سنگ‌هایی که در رودخانه غلتیده‌اند و گوشه‌های تیز آنها صاف شده است.
سنگ لاشه: سنگ‌هایی که بصورت نامنظم و گوشه‌دار وجود دارند.
سنگ قواره: اگر گوشه‌های تیز سنگ لاشه را با پتک یا چکش بگیرند سنگ قواره بدست می‌آید.
سنگ بادبر (مالن): سنگ شکل گرفته‌ای است که تقریباً بصورت مکعب مستطیل تراش خورده است.
لاشه چینی: سنگ کوهی که با پُتک قواره میکنند و به صورت کله وراسته روی هم قرار می‌دهند.
سنگ چینی مختلط سنگ و ملات: مانند لاشه چینی است با این تفاوت که بین سنگ‌ها است.
سیپورکس: ملاتی را با آهک، ماسه، تهیه میکنند و آنرا در قالب می‌ریزند و قطعه بدست آمده را در بخار آب تخت فشار در می‌آورند تا مقاوم شود،قطعه بدست آمده سیپورکس نام دارد.
ساندویچ پانل: از دو لایه فلز یا فایبرگلاس که بین آنها فوم پلی اورتان تزریق میکنند و به آنها ساندویچ پانل گویند.
شانه قوس: محلی که قوس در اثر بار زیاد ترک بر می‌دارد شانه قوس گویند.
پاکار: محل شروع قوس از ستون یا دیوار را پاکار گویند.
شِکرگاه (شکنگاه): فاصله بین پاکار و شانه را شِکرگاه گویند.
تیزه: محل برخورد دو نیمه قوس را تیزه گویند.
آوارگاه: فاصله بین شانه تا محلی که طاق بر اثر بار زیاد فرو میریزد
کلاهه: فاصله بین تیزه تا محل تمام شدن آوارگاه را کلاهه گویند.
آرگ (آرک): قوس تزئینی به منظور جداسازی دو فضا از یکدیگر را گویند.
پله: معمولترین وسیله ارتباطی بین دو سطح با اختلاف (در ساختمان) را پله گویند.
غوری گل: گل سفت لگد مال شده را غوری گل گویند.
دورچینی سقف: دور تا دور سقف دو رج دیوار چینی انجام میشود که اصطلاحاً دو رگه نیز میگویند.
شیب بندی بام: برای هدایت آب به ناودان شیبی ایجاد میگردد به این عمل شیب بندی میگویند.
زهکشی: خشکاندن یا انتقال آبهای سطحی به محل مورد نظر زهکشی گویند.
میله چاه: استوانه‌ای که اندازه قطر آن حدود ۱۱ سانتیتر است و به منظر رسیدن به قسمت آبکش حفر میشود.
انباره چاه: به فضایی که در قسمت پایین میله کنده شده بع منظور جمع آوری فضولات انباره گویند.
فاضلاب: مخلوط رقیقی از انواع آبهای دور ریختنی به همراه مواد زائد را فاضلاب گویند.
سپتیک تانک: مخزن سر پوشیده‌ای که به منظور جمع آوری آبهای زائد ساخته میشود.
اِگو: مجراهایی برای انتقال فاضلاب خانگی و صنعتی به تسویه خانه را گویند.
کفسازی: سطحی است که بتواند خواسته‌های استفاده کننده را از آن برآورده کند.
موزائیک: نوعی پوشش از جنس بتن یا ملات ماسه سیمان برای کف سازی.
بلوکاژ: به منظور جلوگیری از ورود رطوبت به کف ساختمان زیر آنرا از قلوه سنگ پر میکنند، به این کار بلوکاژ گویند.
پوکه معدنی: سنگی است متخلخل با وزن مخصوص کمتر از یک.
پوکه صنعتی: پوکه صنعتی را از ذوب کردن خاکرس و تغییر حالت آن بدست می‌آورند.
دریچه بازدید: دریچه‌ای برای دیدن اتصالات در کانال‌ها است.
دودکش: مجرایی برای هدایت گازهای حاصل از سوخت بخاری به خارج از ساختمان.
هواکش: مجرایی برای هدایت بوهای نامطبوع به خارج ساختمان.
قرنیز: سنگی است که در پای دیوارهای داخلی ساختمان یا کف پنجره‌ها قرار میگیرد.
اِزاره: سنگی است که در پای دیوارهای خارجی ساختمان به کار میرود.
داربست: برای ادامه کار در قسمت بالا نیاز به وسیله‌ای است که در زیر پا قرار گیرد که به آن داربست میگویند.
خرک: وسیله‌ای که با خاموت ساخته میشود و در زیر آرماتور در کف قالب قرار میگیرد تا بتن زیر آرماتور برود.
ریسمان کار: وسیله‌ای که برای در راستا قرار دادن دیوار قرار میگیرد.
آجر نیمه (چارک): نصف آجر را چارک گویند.
آجر سرزده: آجری که یک چهارم آن کم شده باشد.
آجر کم زده: آجری که یک پنجم آن کم شده باشد.
آجر کلوک: به یک هشتم از آجر کلوک گفته میشود.
پوسته: خورده آجرهایی که به ضخامت ۷ میلیمتر تا ۲/۵ سانتیمتر باشد.
شمشه ملات: وسیله‌ای برای هموار کشیدن ملات.
هشتگیر لاریز و لابند دیوار: برای ادامه دادن دیوار در آینده دیوار رابه طوری می‌چینند که در آینده دیوار با قسمت جدید کلاف باشد.
دستک: همان ستون آجر است که معمولاً ۳۰×۳۰ یا ۴۰×۴۰ ساخته میشود.
جرز: به ستون آجری که بعد از اتمام کار آجرکاری کنار دیوار به اندازه ۵۰ سانتی متر ساخته میشود.
زنبه: وسیله‌ای است دارای دو دسته که در قدیک برای حمل ملات استفاده میشود.
زنجاب کردن: برای تمیز کردن آجرها از گرد و غبار و چسبندگی بهتر به ملات آب روی آجر می‌ریزند.
هره: اگر آجر را به پهلو در کنار هم بگذاریم هره نامیده میشود.
نبش: محل اتصال دیوار که بصورت ۹۰ درجه است.
آجر گری: آجری که از خاک رس پخته شده در کوره و به اندازه ۵×۱۰×۲۰ ساخته میشود و در دیوار حمال به کار میرود.
کُرُم دلیل: کرمی که در گوشها‌ی برای مبنا در شیب بندی قرار می‌دهیم.
دستوره فرش: موزائیک‌هایی که برای مبنا قرار دادن فرش دور فضا تعبیه میشود.
رج: به هر ردیف آجر در راستای افقی یک رج گویند.
سیتکا: میلگردهایی که در آرماتور بندی جهت جلوگیری از نیروی کششی تعبیه میشود.
شناژ: بتن مسلح به صورت عمودی یا افقی اجرا میشود که باعث یکپارچگی ساختمان میشود.
ستون: عضو عمودی که بارهای ساختمانی را به پی و زمین منتقل می‌کند.
یوغ: ویسله‌ای چوبی که چهار ضلع دارد و دور قالب ستون جهت نگهداری قالب عمل می‌کند.
دکفراژ: باز کردن قالب‌ها را دکفراژ گویند.
میلگرد انتظار: میلگردی که به اندازه ۵۱ تا ۱۱ سانتیمتر از پی بیرون می‌آید.
دال: سقفی بتنی با ضخامت ۳۱ سانتیمتر است.
دیوار حائل: دیواری است که به منظور پایداری در مقابل فشار جانبی خاک به کار میرود.
راهرو: وسیله‌ای ارتباطی بین ورودی و خروجی ساختمان است.
سازه: مجموعه‌ای از اعضای مانند پی، ستون و… که برای انتقال نیروهای گوناگون به زمین منتقل می‌کند.
توجیه نقشه: منطبق کردن شمال جغرافیایی نقشه با شمال جغرافیایی محل.
بولت: وسیله‌ای است که اتصال بین صفحه کف ستون با بتن را انجام می‌دهد.
قید موازی: قطعه‌ای فلزی که از تسمه ۱ میلیمتر برای وصله دو IPE به کار میرود.
شاه تیر: عضوهای فلزی افقی اصلی.
تیر لانه زنبوری: تیرآهن‌هایی که از وسط جان به شکل ضلعی یا لانه زنبوری جهت مقابله با خیز تیر بکار میرود.
نشیمن تیر: معمولاً از نبشی در ارتفاع مختلف نشیمن‌هایی برای اتصال تیر به ستون بکار میرود.
لچکر: ورقهای ذوزنقه‌ای شکل که برای اتصال تیر و ستون دور نبشی نشیمن به کار میرود.
بالکن: به پیش آمدگی سقف از دیوار اصلی را بالکن یا کنسور گویند.
بادبند: عضوی که در ساختمانهای فلزی جهت مقابله با نیروی جانبی به شکل ضربدری یا ۷ تعبیه میشود.
ورق روسری: ورق فلزی که در اتصال خرپا روی تیر قرار میگیرد.
درز انقطاع: برای جلوگیری از خطرات ناشی از ضربه‌ی ساختمان در بین دو ساختمان درزی تعبیه میشود.
درز انبساط: برای جلوگیری از انقباض و انبساط در بین دو ساختمان درزی تعبیه میشود.
جوشکاری: وسیله اتصال آهن آلات با حرارت دادن فلزات را جوشکاری گویند.
جوش گوشه: جوشی که در گوشه یا زاویه ۱۱ درجه انجام میشود.
بندی: خرده آجر به ضخامت یک بند انگشت را بندی گویند.
پولی: خرده آجر به ضخامت یک سکه که در طاق ضربی به کار میرود.
تیشه: وسیله‌ای است برای تخریب‌های سبک در ساختمان.
کمچه گرد: برای پهن کردن ملات روی دیوار برای آجرکاری و فرش کف.
کمچه چهار گوش: وسیله‌ای برای سیمان کاری و پلاستر.
پلاستر: اندود ملات ماسه سیمان به ضخامت ۱ سانتیمتر.
نرمه کشی: لایه نازم از ملات ماسه سیمان یا پودر سنگ و سیمان به ضخامت پنج میلیمتر.
تگری: اندود ملات ماسه سیمان با استفاده از دستگاه مخصوص.
بندکشی: پُر کردن درز بین کاشی، آجر و… با استفاده از ملات.
شلنگ تراز: وسیله‌ای برای در راستا قرار دادن دو نقطه با فاصله نسبتاً زیاد.
تخته ماله: وسیله‌ای برای پهن کرن ملات با ظرافت کم.
فرغون: وسیله‌ای برای حمل مصالح.
آبچک: مقدار بیرون زدگی یا شیاری که برای ریزش آب زیر سنگ زده میشود.
دو طاقه: سقف کاذبی که معمولاً در فاصله ۱۱ سانتیمتری از سقف اصلی زده میشود.
داکت: فضای خالی برای عبور لوله‌های تأسیساتی.
خرپشته: اتاقک بالی پله.
کانال کولر: مسیری برای هدایت باد کولر.
زیر بنا: فضایی که سقف دارد.
سیم گچ: مخلوطی از ملات گچ و سیمان.
ملات باتارد: ملات ماسه، سیمان و آهک.
ملات ساروج: ملات ماسه، سیمان، تخم مرغ و سیفال ریز.
مسنی: ارتفاع طبقه همکف از کف کوچه با خیابان.
ستون فلزی: تیرآهنی برای انتقال بار سقف طبقات بالا به فوندانسیون.
رگلاژ سطح: آب پاشی و پوشیدن خاک روی سطح.
میلگرد یکسر گونیا: میلگردی که یک سر آن زاویه ۱۱ درجه دارد.
رکابی: میلگردی که آن را به شکل در آورده‌اند.
قلاب: برای مهار کردن دو میلگرد.
رامکا: بتنی است که برای نگه داشتن قالب‌های می‌ریزند.
قالب بنایی: قالبی برای کارهای کوچک ساخته شده از آجر و گِل.
چاله آسانسور: چاله‌ای برای قرارگیری کابین آسانسور به ارتفاع ۱/۵ متر پایینتر از کف ساختمان.
تفنگ هیلتی: وسیله‌ای برای پرچ در ساختمان کاربرد دارد همراه با فشنگ مخصوص.
اسپیسر: قطعات پلاستیکی یا بتنی برای جلوگیری از چسبیدن میلگرد به قالب.
چاه جذبی: چاهی برای دفع فاضلاب سطحی.
چاه اِرت: بعد از کَندن و قراردادن میله مسی به عنوان انتقال دهنده برق.
گَوَل: برای جلوگیری از ریزش انباره چاه درون آن تعبیه میشود.
بستر جذبی: آب فاضلاب غیر مفید را به آب مفید تبدیل کرده برای مصرف غیر آشامیدنی.
بِیس پِلِیت: صفحه ستون برای قرارگیری ستون بر روی فوندانسیون.
دستک: عضوی در ساختمان فلزی برای تحمل نیروی پیش آمدگیها.
فارسی بُر: برش بصورت ۰۵ درجه.
بار زنده: به بار در حال جریان در ساختمان بار زنده گویند.
بار مُرده: بار ساختمان و اشیاء در ساختمان گویند.
سیفون: وسیله‌ای برای جلوگیری از ورود بو داخل ساختمان.
ورق آکوستیک: ورقی برای عایق بندی صدا در ساختمان.
رومی: محلی است در سقف‌های هلالی بصورت نیم دایره.
تأسیسات مکانیکی: عملیات لوله کشی آبی، گازی و فاضلاب در ساختمان.
تِراس: فضایی به عرض حداکثر۱/۵ متر در فضای بیرونی ساختمان.
چینه: دیواری که با ملات گِل رس بصورت لایه‌ای اجرا میشود.
دالان: فضای ورودی ساختمانهای قدیمی.
صفه: قسمت پذیرایی ساختمانهای قدیمی.
کنجی: اتاق قسمت انتهای ساختمانهای قدیمی که معمولاً ارتفاع آن حداکثر دو متر است.
ساباط: محل‌های از کوچه عبور که دارای سقف است.
هرزاب: محل جمع آوری آبهای سطحی در کوچه.
منار: بناهای استوانه‌ای شکل به ارتفاع حداقل ۲۰ متر.
جزوَل: جوی گِلی که آبهای قنوات بر روی سطح زمین در آن عبور می‌کند.
گُنبد: اطاقکی چهار ضلعی با سقف هلال در صحرا.
خاکریز: تجمعی از خاک به منظور جلوگیری از ورود سیل.
شیشه خور: قسمتی از درب که شیشه در آن قرار میگیرد.
شومینه: وسیله‌ای تزئینی برای گرم کردن ساختمان.
توفال: تخته‌ی باریک و نازکی که به زیر تیرهای سقف باربر کوبیده میشود.
آستر: اجرای لایه زیرین با یکی از ملات‌ها.
رویه: اجرای لایه‌ای روی لایه آستر با ملاتی نرم.
پُله: محلی که در زیر دیوار،آب از آن عبور می‌کند.
پشته: همان انباری چاه جذبی.
یخچال گِلی: سازه‌ای مخروطی شکل که داخل آن گود است، در قدیم به جای یخچال استفاده می‌شده است.
تقه: سکویی در جلوی خانه‌های قدیمی.
روشویی: محلی که دست و صورت را می‌شوییم.
بادگیر: سازه‌ای چهار ضلعی که ارتفاع آن از بالاترین قسمت ساختمان بیشتر و جهت خنک کردن ساختمانهای قدیمی تعبیه شده است.
صحن: همان حیاط خانه است.
نورگیر: محلی که برای تامین نور مورد نیاز در ساختمان تعبیه میشود.
گونه دودکش: به دیوارهای طرفین دودکش که آن را از فضای خارج جدا می‌سازد.
کاشی: پوششی برای نمای خارجی یا داخلی در ساختمان که مقاومت کمی در برابر سایش دارد.
سنگ پلاک: سنگ برش خورده‌ای با سطح صیقلی که در نما استفاده میشود.
اندود لیس‌های: از این اندود برای زیرسازی عایق‌های رطوبتی مانند قیرگونی و بدنه حوض استفاده میشود.
اندود تخته ماله‌ای: از این اندود در نمای ساختمان، سقف، دیواره‌ی آبریزگاه مانند سقف حمام استفاده میشود.
اندود شسته: در نمای ساختمان مصرف میشود و بسته به مواد مصرفی رنگ‌های متنوع و زیبایی به ساختمان می‌دهد.
اندود موزائیکی: سنگ موزائیک نمره بندی شده را از هر رنگ که لازم باشد به هم، به نسبت دلخواه مخلوط میکنند.
اندود تگرگی: روکاری تگرگی را می‌توان با سنگ ریز و درشت نماسازی کرد.
اندود اشکی: مصالح اجرای این اندود پودر، خاک سنگ، سیمان سفید یا سیمان رنگی است که با آب مخلوط کده و ملات نرمی بدست می‌آید.
داربست فلزی: برای دسترسی به ارتفاعات استفاده میشود.
فوندانسیون: قسمتی از سازه که نیروها را از ستون به زمین انتقال می‌دهد.
اسکوپ: بست فلزی برای نگه داشتن سنگ پلاک.
قطعه زمین: زمینی که دارای یک سند مالکیت بوده و بوسیله خیابان یا معبر مجزا نشده باشد.
ساختمان: هر بنای سرپوشیده که برای مسکن و زندگی و یا فعالیت انسان و نگهداری حیوانات، کالا، ماشین آلات و… در نظر گرفته شده است.
واحد مسکونی: یک یا چند اطاق که به یکدیگر ارتباط داشته ولی از نقطه نظر ساختمانی با سایر اتاق‌هائی که در آن ساختمان قرار دارد مجزا باشد و در عین حال یک واحد مجزای مستقل برای استغال دائمی خانوار یا تجهیزات لازم برای افراد از نقطه نظر خوابیدن و غذاخوردن باشد.
سطح ناخالص طبقات: سطح ناخالص طبقات عبارتست از جمع کل مساحت طبقات ساختمان با احتساب دیوارهای خارجی.
ضریب سطح طبقات: نسبت سطح ناخالص طبقات ساختمان ساختمان به سطح کل قطعه زمین.
عمران: اقدام به ساختمان و یا تغییر در ساختمان موجود یا سایر فعالیت‌های مشابه اعم از زیرزمین و یا روی زمین .
اضافات: هر نوع اقدامی که سطح ناخالص طبقات را اضافه نماید اعم از این که اضافات در داخل ساختمان صورت گیرد و یا در مجاورت آن یا در ارتباط با آن در قطعه زمین مربوط به ساختمان.
بَرِ اصلاحی: آن حدی از قطعه زمین که مشرف به گذر بوده و از قسمت عمق مستلزم عقب نشینی باشد.
بَر: حدی از قطعۀ زمین که مشرف به گذر باشد.
تفکیک: تبدیل و جدا سازی یک قطعه زمین به چند قطعه را تفکیک گویند.
افراز: مجزا نمودن سهم مشاع هر کی از شرکاء هر مِلک.
پارکینگ ساختمان: محل‌های لازم برای توقف خودرو که براساس ضوابط و معیارهای مصوب با توجه به نوع استفاده از ساختمان تعیین میشود.
پروانه ساختمان: مجوز شهرداری برای احداث بنا، تجدید بنا، تعمیر و تغییر اساسی در ساختمان.
پوستۀ طرح: حد نمائی بر گذر و یا کاربری‌های مورد نظر که در تعیی بر و کف مبنا قرار می‌گیرند.
پَخ: قاعدۀ مثلث متساوی الاضلاعی که دو ضلع آن از دو گذر متقاطع تشکیل شده و طول آن در دستور نقشه قید شده است.
ارتفاع ساختمان: فاصله عمودی بلندترین نقطه دست انداز پشت بام از شیب متوسط گذر.
تراکم ساختمانی: نسبت سطح زیر بنای ساختمان تقسیم بر کل مساحت زمین همان پلاک.
تراکم خالص مسکونی: نسبت تعداد جمعیت یک منطقه به مساحت اراضی مسکونی.
تراکم ناخالص مسکونی: نسبت تعداد جمعیت یک منطقه به مساحت کل زمین.
تعمیرات اساسی: هرگونه تعمیری که منجر به تعویض سقف یا ستون‌ها شود.
سطوح اشغال ساختمان: سطحی از یک قطعه زمین که توسط ساختمان یا بنائی اشغال شده باشد.
طرح تفضیلی: طرحی که براساس معیارها و ضوابط کلی طرح جامع شهر، یا کاربری اراضی شهر در سطح و نواحی مختلف شهر و موقعیت و مساحت هر یک از آنها و وضعیت دقیق و تفصیلی شبکه عبور و مرور، میزان تراکم جمعیت و تراکم ساختمانی در واحدهای شهری و حق تقدم مربوطه به مناطقب هسازی، نوسازی، توسعه و حل مشکلات شهری و موقعیت کلیه عوامل مختلف در آن طرح پیش بینی شده و نقشه‌ها و مشخصات مربوطه به مالکیت براساس مدارک ثبتی تهیه و تنظیم میشود.
مقیاس: میزان، تناسب، مقیاس نقشه، نسبت اندازه‌های ترسیم شده به اندازه‌های واقعی را مقیاس گویند.
پایان ساختمان: گواهی شهرداری مبنی بر اتمام ساختمان و منطبق با پروانه صادره از نظر اصول فنی، بهداشتی، ایمنی و سایر نظامات ضروری در ساختمان.
آجر رسی: از سیلیکات‌های آلومینیم به شکل مکعب که در قطعات نازک برای تیغه استفاده میشود.
